5. BIBLIA GUTENBERGA - WYSTAWA BIBLII

GABLOTA 5

Ponieważ pisanie ręczne było bardzo wolne i egzemplarze rękopisów bardzo kosztowne Moguncki drukarz Jan Gutenberg wpadł na pomysł aby zastosować czcionkę ruchomą. Dotychczas stosowano jakieś słowo wyryte w drzewie i jakieś krótkie zdanie i w ten sposób drukowano. Zastosował czcionkę ruchomą, tzn, że każda litera była oddzielnie wyryta i wiązana później drutem i razem spinana i wtedy można było drukować całymi stronami, a nie tylko pojedynczym słowem, czy pojedynczymi zdaniami. Otóż w latach od 1552 do 1554 osiemnastu drukarzy przez 3 lata wydrukowało około 300 egzemplarzy. Dokładna ilość wydrukowanych egzemplarzy nie jest znana. Do dziś istnieją 42 egzemplarze tej biblii na świecie, a w Polsce 3. Z tym, że Gutenberg drukował tylko tuszem czarnym, a następnie ręcznie nanoszono kolorem ozdobniki, początek na przykład zdania, rozdziału, czy księgi. Do dzisiejszego dnia Biblia ta uchodzi za najlepiej wydaną książkę świata. Zazwyczaj to co pierwsze jest gorsze, bo jest to próba, ale w tym przypadku jest to jedna z najlepiej wydanych książek. Widać to po oprawie i druku. Rzeczywiście pięknie wydana książka.

Biblia Gutenberga - reprint Biblii Gutenberga, 1552 - 1554. Oprawa ze skóry według oryginalnej oprawy z Fuldy. Grunewald 1968.

Biblia Gutenberga. Miniaturowy reprint Biblii Gutenberga 1552 - 1554. Dortmund 1977.

 Zespół Gutenberga drukował Biblię kolorem czarnym, a póżniej ręcznie nanoszono ozdobniki na początku księgi i rozdziału kolorem. 

Biblia Gutenberga. Reprint Biblii Gutenberga 1552 - 1554. Oprawa ze skóry cielęcej według oryginalnej oprawy z Fuldy. Monachium 1991.

4. PRZEKŁADY HEBRAJSKIE, GRECKI I ŁACIŃSKIE - WYSTAWA BIBLII

GABLOTA 4

W gablocie 4 pokazuję teksty jakimi zostało napisane Pismo Święte. Stary testament w większej części został napisany w języku hebrajskim z małymi fragmentami w języku aramejskim (Daniela, Ezechiela, Jeremiasza są albo słowa, albo krótkie wstawki). Nowy Testament został napisany w języku greckim. Oczywiście, znajdują się tam również aramejskie słowa, czy łacińskie słowa (Ew. Marka), ale w zasadzie cały Nowy Testament został napisany w języku greckim.

Przez wiele stuleci podstawowym tekstem liturgicznym, szczególnie w kościele katolickim była wulgata i to jest stosunkowo stary egzemplarz biblii łacińskiej z 1578 roku. Dlaczego Wulgata? To znaczy taki powszechny, popularny, bowiem Św Hironim który przetłumaczył na przełomie IV – V wieku Pismo Święte na język łaciński przetłumaczył go w języku, który powszechnie był używany. A więc wulgata, bo powszechnie używany, czyli ten ludowy język.

Paraphasis Psalmorum

Parafraza psalmów szkockiego humanisty Georga  von Buchanana. Drukował Christoph Plantini. Antwerpia 1567 rok. Najstarszy na wystawie egzemplarz łacińskich wierszowanych psalmów.

W tej gablocie ukazany jest egzemplarz Pisma Świętego oprawione w blachę cynową z tłoczeniami z współczesnym tekstem hebrajsko - angielskim. Wydany w Tell Aviwie w 1966 roku.

Biblia Hebrajska. Oprac. R. Kittel. Stuttgart 1949.

Mesjasz Izraelski

Dwujęzyczne fragmenty Pisma Świetego. (hebrajsko - polskie) London 1981
Współcześnie jest wydany egzemplarz „Mesjasz Izraelski” – wybrane teksty Starego i Nowego Testamentu przetłumaczone na język hebrajski.

Genesin, Księga Rodzaju

Tłumaczył Izaak Cylkow. Warszawa 1895. Wydanie Hebrajsko – Polskie. Egzemplarz pochodzi z biblioteki  tłumacza.

 Otóż warszawski rabin Izaak Cylkow postanowił pod koniec XIX wieku przetłumaczyć wszystkie księgi na język Polski, bo chciał przybliżyć kulturę polską Żydom, a kulturę żydowską Polakom, bo bardzo często te dwie kultury, chociaż byli sąsiadami, szły oddzielnymi torami. Postanowił te kultury jakoś przybliżyć do siebie i postanowił przetłumaczyć i wydać w dwóch językach a więc dla Polaków i dla Żydów, aby można było czytać i po polsku i po hebrajsku, a Ci którzy znali obydwa te języki mogli sobie pogłębiać wiadomości. 

Księga Rut. Święto Szawuot

Tekst Hebrajski – Żydowski i Polski. Warszawa około 1930.

Ten egzemplarz księgi Rut wydany był dla celów promocji przytułku dla żydowskich dzieci głuchoniemych. Ponieważ mieli finansowe trudności Cyrkow przetłumaczył na język Polski księgę Rut i była w języku hebrajskim i polskim. Tez zysk ze sprzedaży tej książki był przeznaczony na przytułek dla żydowskich dzieci głuchoniemych.

The Greek New Testament

Nowy Testament w języku Greckim  ze słownikiem grecko angielskim. London 1977.

W środkowej części gabloty znajduje się egzemplarz, który ma swoją tragiczną historię. Został on wyniesiony z getta Warszawskiego, a znalazł się w tym zbiorze od naocznego świadka, który widział jak żołnierze niemieccy, esesmani likwidowali Getto Warszawskie. Podczas likwidowania przeszukiwali wszystkie piwnice wyciągając z nich ukrywających sie Żydów. Złapali jakiegoś Żyda, prawdopodobnie rabina, który ukrywał się gdzieś w piwnicy. Postawili go pod ścianą dali mu do ręki kilka książek i kazali mu je trzymać rękami na piersi i krzyczeli do niego z cynizmem: „No niechaj Bóg i Twoje książki Cię teraz ochronią” i puścili serie z automatów i to są te ślady postrzałów i krwi tego Żyda, który zginął i leżał we własnej krwi. A ten naoczny świadek zmuszony był też do oczyszczenia tego Getta, gdy Niemcy odeszli z tego miejsca wziął ten egzemplarz, schował pod płaszczem i wyniósł.