16. DUŻE BIBLIE - WYSTAWA BIBLII

Biblia, to jest całe Pismo Święte. Drukowano w drukarni Jana van Elzevier w Leiden oraz u drukarzy Daniela Elzevier i Abrahama van der Burge w Amsterdamie w 1663 roku.

Biblia, Nowy testament i Stary Testament. Tłumaczył Marcin Luter, a drukowałJohann Georg i Christian Gottleb- Cotta. Tybinga 1730.

Pięknie oprawiony egzemplarz Biblii (poniżej)

Poniżej duża 2 tomowa 15 kilogramowa Bibia

KRZYŻE POKUTNE CZĘŚĆ 1

W zachodniej Polsce można zobaczyć,  najczęściej przy drogach, tzw krzyże pokutne. Najwięcej znajduje się na Dolnym Śląsku. Dlaczego i po co były ustawiane?

15. NAJMNIEJSZA BIBLIA ŚWIATA.- WYSTAWA BIBLII.

GABLOTA 12

Ciekawostki. Miniaturowe wydania Pisma Świętego, komiksowe wydanie Pisma Świętego i najnowsze biblie na płytach do komputera, albo audio dla ludzi z problemami wzrokowymi.

Najmniejszą całą biblię wykonali Anglicy techniką mikrofilmową wielkości przeźrocza, a więc 5 cm na 5 cm. Można odczytać ją jedynie pod mikroskopem, albo w specjalnym czytniku, który znajduje się w takich dużych uniwersyteckich bibliotekach (poniżej).

Natomiast najmniejszą drukowaną biblią świata jest biblia wydrukowana w Moguncji w muzeum Gutenberga na pamiątkę wydrukowania biblii Gutenberga. W połowie XX wieku, gdy nadeszła 400 rocznica wydania biblii Gutenberga muzeum Gutenberga postanowiło wydać jakiś inny egzemplarz. Również miał być takim sensacyjnym wydarzeniem tak jak sensacyjnym wydarzeniem była biblia Gutenberga. Wydano ją możliwie najmniejszym drukiem. Oczywiście nie jest to całe Pismo Święte, ale jedynie modlitwa Pańska Ojcze nasz w siedmiu językach. Ale na paznokciu zmieści się 6 egzemplarzy, jak ktoś ma większy to osiem. Oprawione jest w skórę cielęcą no i kartki są zszywane. Musiał to być jakiś bardzo precyzyjny rzemieślnik, który mógł tak mały egzemplarz wykonać, a czytać można przy powiększeniu około 15 razy (poniżej).

Biblie na dole gabloty to są tzw. biblie dla domku lalek. W Stanach Zjednoczonych małym dziewczynkom takie biblie wręczają aby mogły swoim lalkom na dobranoc przeczytać teksty Pisma Świętego.

Tutaj znajdują się takie fragmenty jako breloczek, który można sobie u paska powiesić. Ta złota oprawa to cały Nowy Testament w języku angielskim – miniaturowe wydanie. (poniżej).

Natomiast kolejne wydanie miniaturowe w breloczku to są psalmy w języku hebrajskim (poniż

W tej książce wydanej przez Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo Biblijne można zobaczyć wzory tłumaczeń na najważniejsze języki świata. Również tu znajduje się biblia Polska w dwóch wersjach: biblia z użyciem liter łacińskich i liter gotyckich.

Ten egzemplarz u góry gabloty jest też interesujący z innego względu. Nie jest to cała biblia ale około 50 kart wydrukowanych na kartonowym papierze zawierających teksty pocieszenia. Tą biblię używał kapelan wojskowy, który w czasie I wojny światowej udzielał pociechy umierającym żołnierzom. Miał on z sobą Nowy testament. Gdy żołnierz życzył sobie usłyszeć przed swoją śmiercią jakiś tekst biblijny, bo nie było czasu zastanawiać się który z tekstów odszukać, kapelan szybko wyjmował kartkę i tam były słowa pociechy, pokrzepienia, czy otuchy, kiedy czytał temu umierającemu żołnierzowi.

To było wydanie kieszonkowe, jedno z pierwszych wydań kieszonkowych, szczególnie z myślą o marynarzach i tych co udają się w podróż. Podróże w tamtym czasie były długie trwające wiele miesięcy jak podróże morskie i stąd dla tych podróżnych wydawano takie biblie kieszonkowe. Można było łatwo schować w kieszeń. Były cienkie i wygodne w użyciu.

Ten ostatni egzemplarz tez jest interesujący bo to współczesne wydanie Nowego Testamentu, ale z myślą o kierowcach samochodów ciężarowych, którzy udają się w drogę opakowane w pudełku śniadaniowym. Czyli nowy Testament jako śniadanie. I u dołu 3 tomy ewangelii i Dzieje Apostolskie w formie komiksowej.

Ten przyrząd wywodzi się z tradycji żydowskie z Kresów Wschodnich i Galicji, gdzie często powtarzały się pogromy Żydów. Żydzi wieszali to przy wejściu do domu. Wewnątrz znajdują się teksty błogosławieństwa Bożego i życzenia. Gdy opuszczali dom dotykali tego przyrządu. W ten sposób chcieli jak gdyby wziąć na siebie te błogosławieństwa, które znajdują się w tekście znajdującym się wewnątrz. I gdy wracali do domu dotykali ponownie tak jak gdyby chcieli powiedzieć: Wróciłem szczęśliwie do domu zgodnie z błogosławieństwem, które tam został napisane. Żyd opuszczając  dom nie wiedział czy wróci bo w każdej chwili mógł być pogrom, czy napad na Żydów, który często powtarzał się na Kresach Wschodnich (poniżej).

14.RÓŻNE POLSKIE PRZEKŁADY BIBLII - WYSTAWA BIBLII

GABLOTA 11

Podaję tutaj kilka przykładów wydań Pisma Świętego w języku Polskim.

Ciekawe jest wydanie księdza Jakuba Wujka, ale wydane w Lipsku w 1844 roku z pięknymi ilustracjami (poniżej).

Drugi egzemplarz jest interesujący bo jest to tzw. biblia Gdańska, protestancki przekład Pisma Świętego wydany w 1768 roku w Brzegu. Ale interesujące jest to że ten egzemplarz był często czytany, zniszczony od czytania (poniżej).

Kolejny przekład księdza Jakuba Wujka, a interesujący jest z tego względu, że za to wydanie wydawca otrzymał złoty medal od papieża za piękne wydanie. Drugi otwarty egzemplarz to to samo wydanie tylko na gorszym papierze i wydanym dla ludzi, którzy mieli mniej pieniędzy. Widać, że tam gdzie informacje podawane były z kręgów kultury Palestyńskiej pojawiały się ilustracje, aby pokazać jak wyglądało np. drzewo oliwne itp. (poniżej).

Taką serią tłumaczeń części Pisma Świętego są tłumaczenia Czesława Miłosza. Z tym, że Miłosz nie znał ani języka hebrajskiego, ani greckiego. Posługiwał się kluczami gramatycznymi do tekstu hebrajskiego i tekstu greckiego i na tej podstawie tłumaczył konsultując to z jednym z księży polskich pracujących w Paryżu.

Ciekawym egzemplarzem jest Nowy Testament, który ma pieczątkę obozu jenieckiego dla Polskich oficerów. Ten człowiek opuszczając obóz wziął ze sobą na pamiątkę ten Nowy Testament . Taka ciekawostka. (poniżej)

Kolejny egzemplarz to melodie do psalmów Jana Kochanowskiego ułożone przez renesansowego kompozytora Mikołaja Gomółki. Do dzisiejszego dnia wiele z tych melodii są wykonywane w kościołach i na scenach z różnych okazji. 

Ten mały egzemplarz to są psalmy w przekładzie Jana Kochanowskiego wydane w Paryżu pod koniec XIX wieku, ale wydawcą jest syn Adama Mickiewicza – Władysław (poniżej).

Ten ostatni to przekład Nowego testamentu księdza Eugeniusza Dąbrowskiego wydany po raz pierwszy w 1949 roku (to jest późniejsze wydanie). Ale interesujące jest to, że nastąpił przełom w Polskich przekładach, bowiem od przekładu biblii gdańskiej, czyli przekładu protestanckiego i biblii katolickiej Jakuba Wujka, przez 300 lat nie dokonywano przekładów Pisma Świętego na język Polski. A przecież język zmienia się, w związku z tym korygowano trochę język, stylistykę czy ortografię dopasowywano do współczesności, ale nie dokonywano nowych tłumaczeń. Dopiero po zakończeniu II Wojny Światowej ksiądz Eugeniusz Dąbrowski przetłumaczył Nowy Testament. Pierwsze tłumaczenie jeszcze z Wulgaty, ale następne już z języka greckiego. I tak zaczęto coraz częściej tłumaczyć i sfinalizowano to tłumaczeniem tzw. Biblii Tysiąclecia. To było tłumaczenie Katolickie. I protestanci wydali Biblię Warszawską. Oba tłumaczenia używane są najczęściej w Polsce.