12. POLSKIE BIBLIE. BIBLIA LEOPOLITA I BRZESKA - WYSTAWA BIBLII

GABLOTA 9

Najstarsze tłumaczenie Pisma Świętego na język Polski. Pierwszymi tłumaczeniami były najczęściej tłumaczenia Psalmów, które już w XV wieku pojawiły się np. Psałterz krakowski, albo floriański, psałterz Puławski, albo biblia królowej Zofii

Ta biblia królowej Zofii przechowywana była w jednym z seminariów duchownych na Węgrzech. W okresie II wojny światowej zaginęła tak że nie ma tego egzemplarza, który tam był.  Nie ma egzemplarza biblii królowej Zofii, albo biblii Szaroszapackiej. Nazwana tak od miejsca gdzie była przechowywana.

Natomiast w XIX wieku i na początku XX wieku zrobiono odpisy tej biblii. Ona zaginęła dopiero w czasie II wojny Światowej. Wcześniej dokonano zdjęć i odpisów. Wiemy jak wyglądała i mamy też wydrukowaną w języku polskim.

Ale pierwszym pełnym przekładem Pisma Świętego oprócz królowej Zofii był przekład księdza Jana Nicza ze Lwowa magistra pracującego jako wykładowca na Uniwersytecie Krakowskim.

Otóż Jan Nicz przetłumaczył biblię na zamówienie rodziny Szarffenbergerów, takiej kupieckiej rodziny krakowskiej. Z tym, że język przekładu Jana Nicza nie jest takim najlepszym. Nazywała się ona biblią Leopolity (łac.) czyli Lwowianin. On nie podał swego nazwiska drukowanej biblii w obawie przed represjami ze strony hierarchii kościelnej, która w tamtym okresie czasu nie była zainteresowana przekładami Pisma Świętego na język Polski.

Dopiero pod koniec XIX wieku badacz literatury słowiańskiej Britner odkrył,. że tłumaczem biblii był Jan Nicz.

Pięknym przekładem i chyba najlepszym przekładem XVI wiecznym na język Polski była tzw. Biblia Brzeska, która przełożona została przez badaczy i uczonych protestanckich na zapotrzebowanie szczególnie kościołów Kalwinistycznych i Luterańskich. Tłumaczona była w Pińczowie, drukowana częściowo w Nieświerzu, finansowana przez Radziwiłła zwanego Czarnym, a ostateczny druk był w Brzegu. A więc ma ona różne nazwy: Biblia Pińczowska, biblia Radziwiłłowska, biblia Brzeska. Nie odegrała ona w literaturze wielkiej roli bo nakład był niewielki, była wydrukowania w 300 egz. Zachowanych zostało około 100 egzemplarzy dzisiaj. Nigdy nie była więcej wznawiana. Był wznawiany tylko Nowy Testament. Ale jako całość nie była wznawiana (poniżej).

Próbą tłumaczenia Nowego Testamentu (poniżej) i to dokonana znacznie wcześniej bo w roku 1551 do 92 roku był przekład Stanisława Murzynowskiego Nowego Testamentu, dobry przekład ale ta Polszczyzna nie była najlepsza. Najlepszym przekładem była biblia Brzeska.